İç Salgı Bezlerinin Vücut Üzerindeki Etkileri Nelerdir

İşlevlerinin tümü kesin olarak saptanmamış olmakla birlikte iç salgı bezlerinin kişiliği

önemli ölçüde etkilediği kabul edilmektedir. İç salgı bezleri hormon adını verdiğimiz

salgılarını doğrudan doğruya kana boşaltır ve bu salgılar kan yoluyla vücudun her yerine ulaşır. Bu bezlerin yeterli çalışmadığı veya gerektiğinden fazla çalıştığı durumlarda bedenin tüm dengesi bozulmakta, beden yapısında, zekâda, mizaçta ve kişiliğin öbür yanlarında önemli değişiklikler olmaktadır. Bunların sonucu olarak da toplumsal ve ruhsal tepkilerimizde anormallikler görülmektedir.

İç salgı bezleri birbirlerine bağlı olarak çalışır. Bu nedenle bir bezin işlevinin

bozulması öbür bezlerin de işlevlerinin bozulmasına yol açar. Her bezin işlevinin kesin olarak saptanmamasının önemli bir nedeni de bu işlevlerin birbirine bağlı oluşudur. Bu konuda karşılaşılan bir başka güçlük de bazı bezlerin birden fazla etkiye sahip hormon salgılamasıdır.

Böbrek Üstü Salgı Bezleri 

 Böbreklerin üzerinde bulunur. Salgılarına adrenalin adı verilir. Doğum öncesinde

gelişmeye başlar. Doğumdan sonra ilk birkaç yıl içinde gelişimlerini tamamlar.

Çıkardıkları hormonlar büyümeyi, kan dolaşımını ve kan basıncını düzenler. Duygusal yaşam üzerinde önemli etkileri vardır.

Kızgınlık, korku ve kaygı gibi duygular adrenalinin fazla çalışmasına neden olur. Bu bezlerin aşırı çalışması kan damarlarının daralmasına, göğüs kaslarının gevşemesine, yüzde sivilcelerin artmasına neden olmaktadır.

Yetersiz çalışmasında ise, tansiyonda düşme, ruhsal çöküntü, çabuk yorulma,

sinirlenme ve kaygının artması gibi durumlar ortaya çıkar.

 Epifiz Salgı Bezi

Beynin tabanında, hipofiz bezinin yanında bulunur. Beslenme düzeyini ve gelişimini

etkiler.

Timüs Salgı Bezi

Soluk borusunun önünde bulunur. Diğer bezlerin tersine çocukluk çağının sonunda

küçülerek yağ parçası hâline gelir.

Hormonları kalsiyumun kemiklerde depolanmasını, kemiklerin gelişmesini ve sertleşmesini sağlar.

Yetersiz çalışması, kemik gelişiminin geri kalmasına, aşırı hormon salgılaması da güdülerin denetlenememesine, cinsel sapmalara ve suça yönelmelerin artmasına neden olur.

Pankreas Salgı Bezi

Midenin solunda yer alır. Salgıladığı iki salgıdan birini mideye, diğerini kana akıtır.

İnsülin adı verilen ikinci salgı kandaki şeker düzeyini ayarlar. Şeker düzeyinin

dengelenmemesi sağlığın bozulmasına neden olur.

Hipofiz Salgı Bezi

Beynin tabanında oluşan fasulye büyüklüğünde, bir gram ağırlığında iki parçadan

oluşan bir bezdir. Salgıladığı hormonla hemen hemen vücudun bütün organlarının büyümesi ve gelişmesinde, diğer salgı bezlerinin gelişip görevlerini yerine getirmesinde etkin rol oynar.  

Çocukluk çağlarında bu bezin az çalışması cüceliğe, çok çalışması devliğe neden

olmaktadır.

Kadınlarda gebeliğin oluşumu ve devamını sağlayan, doğumdan sonra süt

salgılamasında rol oynayan bu bezin hormonlarıdır. Cinsel işlevlerin normal olarak yerine getirilmesinde de rolü bulunan bu bezin üst kısmının aşırı çalışması, aşırı erkeklik özelliğine sahip kişilik yapısının gelişmesine neden olur. İnsanın yaşamının normal sürmesi için hipofiz bezinin dengeli çalışması gerekir.

Troit Salgı Bezi

Boğazın ön kısmında gırtlağın iki yanında bulunan at nalı biçiminde birbirine bağlı iki

parçadan oluşmuş bir bezdir. Doğumdan önce gelişmeye başlar ve ergenlikte tam hacmine ulaşır. Salgısına trioksin adı verilir. Bu hormon kemik ve kasların gelişiminde sinir sisteminin çalışmasında, kan dolaşımında, derinin sağlığının korunmasında, beslenme düzeni üzerinde, zihinsel etkinlik ve huylar üzerinde etkilidir.

Bu bezin yetersiz çalışması zihinsel yetersizlik, kas zayıflaması, derinin buruşması,

lekelerin oluşması, boyun ve omuzlarda yağ bezlerinin oluşmasıyla ortaya çıkan bedensel geriliğe neden olur. Bedensel gerilik olarak nitelendirilen bu hastalığa kretenizm adı verilir.

Bezin fazla çalışması ise nabız artışına, çarpıntılara, aşırı heyecana ve çabuk

sinirlenmeye yol açar.

Troit bezi fazla çalışan çocuklar, aşırı duyarlı ve korkak olur. Yeterli uyumadıkları

için zayıf düşerler. Troit bezinin salgısının yetersizliği ile fazlalığının değişik ölçülerde

birleşmesi sonucu kararsız, dengesiz kişilik tipleri ortaya çıkar. Bu bez hipofiz ve cinsel salgı bezlerinin hormonlarıyla birlikte cinsel organların gelişmesini de etkiler. Düzensiz çalışması erken yaşlarda tespit edildiğinde tedavisi mümkündür.

Paratriod Salgı Bezi

Triod bezine bitişik dört küçük parçadan oluşur. Gelişimi ergenlikle tamamlanır.

Salgıladığı hormonlar vücudumuzun kalsiyum ve fosfor düzeyini ayarlar.

Kemik gelişimini, sinir sistemi ile kaslar arasındaki koordinasyonu, kalp vuruşu ve kanın pıhtılaşmasını düzenler.

Cinsel Salgı Bezleri

Ergenlik çağına doğru çalışmaya başlayan bu bezler, cinsel yaşamın düzenli olmasını

sağlar. Bu bezlerin yetersiz çalışması anormal cinsel davranışların ortaya çıkmasına neden

olur.